بر سر تمدید یا رفع تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه رژیم که طبق برجام باید در اواسط اکتبر آینده رفع شوند، نبرد دیپلماتیک شدیدی در جریان است که وزیر خارجه آمریکا آن را یک «آشفتگی» دانست.
به گزارش فرارو، یک روز پس از نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ که عمدتا با محوریت تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بود، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که دولت دونالد ترامپ دنبال تمدید محدود این تحریمها برای یک مدت کوتاه نیست. بلکه میخواهد آن را برای مدت طولانی تمدید کند.
پمپئو گفت: «هدف ما این نیست که تحریمهای تسلیحاتی را برای یک دوره کوتاه دیگر تمدید کنیم. این همان شکلی است که ما را وارد این آشفتگی کرد. تحریمهای تسلیحاتی زمانی باید رفع شوند که جمهوری اسلامی ایران به شکلی رفتار کند که با قابلیت نقل و انتقال سلاح در جهان و خرید آن سازگار باشد؛ یعنی به شکلی رفتار کند که با رفتار کشورهای عادی سازگار باشد.»
روزنامه الشرق الاوسط طی گزارشی از پاریس جزئیات یکی از سناریوهای عجیب و غریب آمریکا برای بازگرداندن تحریمهای تسلیحاتی ایران را منتشر کرد. این روزنامه با اشاره به پیچیدگیهای پرونده تحریمهای تسلیحاتی از یک طرح آخر آمریکا برای بازگرداندن تحریمهای بین المللی از جمله تحریمهای تسلیحاتی ایران خبر داد. بر اساس این طرح، که به گفته الشرق الاوسط در شورای امنیت مطرح شده، آمریکا قطعنامهای به شورای امنیت ارائه میکند که خواستار احترام به موعد رفع تحریم تسلیحاتی در اکتبر آینده است. سپس آمریکا در اقدامی غافلگیرانه همین قطعنامه را وتو کند. این کار برای آمریکا مقدور است، چون آمریکا در شورای امنیت حق وتو دارد. به نوشته الشرق الاوسط، این اولین بار است که آمریکا چنین قطعنامهای میدهد. این روزنامه با بیان اینکه هفتههای آینده میتواند غافلگیریهایی داشته باشد، نوشت هفتههای آینده شاهد نبردهای دیپلماتیک سختی در نیویورک خواهد بود.
روزنامه الشرق الاوسط همه جزئیات طرح جدید و البته عجیب و غریب آمریکا را منتشر نکرد. اما ظاهرا این طرح از نظر ترکیببندی عبارتها و سازوکار رأی گیری شبیه مکانیسم ماشه است. طبق مکانیسم ماشه، اگر اختلافات پیرامون اجرای برجام به شورای امنیت ارجاع شود، این شورا ۳۰ روز وقت دارد درباره یک قطعنامه تداوم رفع تحریمها رأی گیری کند. این قطعنامه طوری طراحی شده که روسیه و چین نتوانند آن را وتو کنند. قطعنامه یادشده خواستار «ادامه رفع تحریمها» میشود؛ و این یعنی تداوم رفع تحریمهای ایران به عدم وتوی غربیها نیاز دارد نه وتوی آن ها. به عبارت دیگر اگر یکی از کشورهای غربی این قطعنامه را وتو کند، تمام تحریمهای سازمان ملل به طور خودکار علیه ایران مجددا اعمال خواهند شد.
آیا آمریکا با الهام از این سازوکار میخواهد تحریمهای تسلیحاتی را تمدید کند؟ آمریکا به طور رسمی به این مسئله اشاره نکرده است، اما از آنجا که مقامات آمریکا مکررا اعلام میکنند آنها به هر طریقی تحریمهای تسلیحاتی را تمدید خواهند کرد، استفاده از سازوکاری شبیه به مکانیسم ماشه بعید نیست. آمریکا ممکن است با استناد به جایگاه خود در قطعنامه ۲۲۳۱، قطعنامه دیگری در زمینه لزوم احترام به رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران ارائه دهد و سپس قطعنامه خودش را وتو کند. ارائه چنین قطعنامهای اختیار استفاده از وتو توسط روسیه و چین و حتی کشورهای اروپایی را سلب خواهد کرد. چون این طرفها، نمیتوانند قطعنامهای که خواستار احترام به رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران است را وتو کنند. این کار به رابطه آنها با ایران آسیب خواهد زد.