آغاز بررسی های پر تنش دو ماهه کنگره آمریکا برای نظارت بر توافق هسته ای با ایران

باراک اوباما بلافاصله پس از امضای توافقنامه هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی تلاشی گسترده برای جلب حمایت جناح‌های مختلف از توافق را آغاز کرد. تا تصویب نهایی توافقنامه دو ماه پرکار در انتظار کاخ سفید است.

به گزارش دویچه وله آلمان، باراک اوباما به خوبی می‌داند که تا تصویب نهایی توافقنامه وین راه دشواری در پیش دارد. او با توجه به مخالفت‌های تاکنونی و آگاهی از موضع مخالفان و منتقدان، در نطق رسمی خود پس از توافق وین اعلام کرد که رأی منفی کنگره به توافقنامه را وتو می‌کند.

اوباما تا روز یکشنبه فرصت دارد توافق نهایی با ایران را به صورت رسمی به کنگره اعلام کند. کنگره هم ۶۰ روز فرصت دارد جزئیات توافقنامه را بررسی کند. البته نمایندگان کنگره بخشی از این فرصت را – در ماه اوت – در تعطیلات به سر می‌برند و زمان نهایی برای بررسی توافقنامه کمتر از دو ماه است.

جمهوری‌خواهان بزرگترین مانع بر سر راه اوباما هستند. بسیاری از نمایندگان این حزب که اکثر کرسی‌های کنگره را در اختیار دارد، مخالفت خود با توافقنامه وین را اعلام کرده‌اند. جان بونر، رئیس جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان، اوباما را به بی‌اعتنایی به منافع آمریکا متهم کرد.

برخی از نمایندگان هم‌حزبی اوباما (دمکرات‌ها) هم به مفاد توافقنامه با تردید نگاه می‌کنند، اما دیگر دمکرات‌ها از آن حمایت کرده‌اند. ۱۵۰ نماینده دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا از جمله نانسی پلوسی، رهبر دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان، در ماه مه با انتشار نامه‌ای از مذاکره با ایران حمایت کردند.

منتقدان از جمله معتقدند که ابزار نظارتی پیش‌بینی‌شده در توافقنامه کارایی لازم را ندارند.

کنگره در صورتی می‌تواند حق وتو اوباما را بی‌اثر کند که هم در مجلس نمایندگان و هم در سنا دو سوم نمایندگان با توافقنامه مخالفت کنند؛ امری که تحقق آن به اعتقاد کارشناسان دور از انتظار به نظر می‌رسد. دو سوم رأی مخالف در کنگره به این معنی است که در مجلس سنا ۱۳ نماینده دمکرات و همه‌ی ۵۴ نماینده جمهوری‌خواه و در مجلس نمایندگان ۴۳ نماینده دمکرات و همه‌ی ۲۳۶ نماینده جمهوری‌خواه به توافقنامه رأی منفی دهند.

موضع نامزدهای ریاست جمهوری

برخی از نامزدهای ریاست جمهوری ایالات متحده هم با توافقنامه وین مخالفت کرده‌اند. لیندسی گراهام، نامزد جمهوری‌خواه، توافقنامه وین را “حکم قتل اسرائیل” خوانده است. او به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت: «این خطرناکترین و غیرمسئولانه‌ترین گامی است که در تاریخ خاورمیانه سراغ دارم».

هیلاری کلینتون از حزب دمکرات و وزیر خارجه پیشین آمریکا، با توجه به اطلاعات تاکنون منتشرشده، از توافقنامه پشتیبانی می‌کند. او در عین حال وعده داده که در صورت تصدی مقام ریاست جمهوری تمام توان خود را برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به تسلیحات هسته‌ای به کار خواهد بست: «به عنوان رئیس جمهور همه ظرفیت‌های آمریکا را برای اجرای دقیق تعهدات ایران به کار خواهم بست».

اوباما در ماه مه قانون نظارت کنگره بر توافقنامه هسته‌ای قدرت‌های جهانی با جمهوری اسلامی را امضا کرد. در ایران هم در اقدامی مشابه قانون “الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای” در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید؛ قانونی که حسن روحانی اندکی پیش از توافق وین آن را ابلاغ کرد.

انتظار می‌رود در ایران هم مخالفان توافق همه ظرفیت خود را برای ضربه‌زدن به آن بسیج کنند.