وضعیت برجام بی سرانجام به کجا رسیده است؟

اکنون، وقفه طولانی‌مدت مذاکرات احیای برجام که پس از تکمیل متن اصلی توافق برقرار شد، چشم‌انداز موفقیت این روند را تیره کرده است.

استفانی لیختنشتاین و نهال طوسی خبرنگاران نشریه پولتیکو در گزارشی نوشته‌اند: مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران به بن بست کامل رسیده است. با وجود داشتن یک توافق تقریباً 27 صفحه‌ای تقریباً آماده اجرا، دیپلمات‌ها هنوز بر سر یک نقطه اختلاف نهایی بین ایالات متحده و ایران معطل هستند: وضعیت سپاه تروریستی که در سال 2019 در فهرست “سازمان تروریستی خارجی” وزارت خارجه امریکا، به عنوان بخشی از کمپین “فشار حداکثری” رئیس جمهور دونالد ترامپ پس از خروج از توافق هسته‌ای.

اکنون این موضوع به مراحل نهایی مذاکرات طولانی مدت کشیده شده و از چنان حساسیت سیاسی در واشنگتن و تهران برخوردار است که مصالحه غیرممکن بوده و اکنون بیش از پیش غیر واقعی به نظر می‌رسد

یک مقام آمریکایی آگاه به این موضوع به پولیتیکو گفت: موضع ایالات متحده این بوده است که تا زمانی که ایران با برداشتن گام‌های خاصی برای کاهش نگرانی‌های امنیتی فراتر از برجام موافقت نکند، واشنگتن این نام‌گذاری را لغو نخواهد کرد. و این موضع تغییر نمی کند، به ویژه با توجه به تهدیدهای مداوم سپاه علیه آمریکایی ها».

دولت بایدن همچنین در داخل با مقاومت سیاسی دو حزبی مواجه است. به گفته این مقام، «به دلیل همه این عوامل، «دولت بایدن در این مرحله بسیار بعید است که این نامگذاری را در چارچوب مذاکرات برجام کنار بگذارد».

اکنون به نظر می رسد که برچسب FTO بلندترین مانع باشد. انریکه مورا، مسئول اتحادیه اروپا که مذاکرات غیرمستقیم بین آمریکا و ایران را هماهنگ می کند، در هفت هفته گذشته پیشنهادات بین دو طرف را بیهوده منتقل می‌کند و حتی در ماه گذشته در تلاش برای دستیابی به یک توافق بین تهران و واشنگتن به دیپلماسی شاتل پرداخته است. با این حال، مذاکرات به طور موثر متوقف شده است.

در حالی که امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه رژیم و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک تماس تلفنی اخیر درباره احتمال دیدار شخصی دیگری گفت‌وگو کرده‌اند، هیچ دیداری محقق نشده است.

وزیرخارجه رژيم به بورل گفته است که «دولت آمریکا باید شجاعت اصلاح سیاست های اشتباه گذشته کاخ سفید را داشته باشد. در اراده دولت ایران برای دستیابی به یک توافق خوب و بادوام تردیدی وجود ندارد».

در این میان، تعداد فزاینده‌ای از سناتورهای جمهوری‌خواه و همچنین برخی از سناتورهای کلیدی از حزب دموکرات، بایدن و کاخ سفید را تحت فشار گذاشته‌اند که با خواسته ایران مخالفت کند.

بسیاری از تحلیلگران سیاست خارجی استدلال کردند که انبوهی از تحریم های غیرهسته ای با هدف از بین بردن تلاش های آینده برای بازگشت به توافق هسته ای است – پیش بینی ای که اکنون به نظر می رسد، با افزایش احتمال شکست مذاکرات، موفق شده است.

یک گزینه بالقوه ممکن است توافقی برای بحث در مورد خروج از فهرست در یک مذاکره جداگانه و پس از احیای موفقیت آمیز توافق هسته ای باشد.