پشت پرده خروج نیروهای آمریکا از سوریه چیست؟ چرا در حالی که بسیاری از ناظران تصور می کردند آمریکایی ها به دنبال حضور بلندمدت در سوریه هستند، ناگهان از خروج نیروهایشان از سوریه خبر دادند؟
فرض نخست: عقب نشینی آمریکا از سوریه بخشی از طرح جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ و مایک پمپئو برای تمرکز نظامی و امنیتی علیه ایران است. براساس این سناریو، واشنگتن احتمالا نیروهای خود را از نقاطی مانند سوریه به سمت خلیج فارس گسیل می کند و در مرحله بعد ممکن است آن ها به دنبال اقدام نظامی علیه ایران باشند. حال ممکن است این پرسش مطرح شود که این فرض تا چه حد قابل پذیرش است؟
در این زمینه باید به چند نشانه توجه کرد؛ نخست اینکه، با توجه به عدم تحقق وعده اروپایی ها یا عدم توان آن ها برای تحقق این وعده ها، آمریکایی ها احتمال خروج ایران از برجام را دور از ذهن نمی دانند. خروج ایران از برجام معنایی جز ازسرگیری فوری فعالیت های هسته ای ندارد. در اینجاست که ممکن است آمریکایی ها دنبال راه اندازی یک اقدام پیشدستانه علیه تأسیسات هسته ای ایران باشند. اقدامی که ممکن است زمینه های یک جنگ نامحدود را فراهم کند. دومین نشانه را باید در حمایت های اخیر مقامات آمریکایی از برخی اپوزیسیون خارج از کشور از جمله «رضا پهلوی» دانست. در واقع واشنگتن به دنبال پیشبرد جدی سیاست «تغییر رژیم» و معرفی آلترناتیوهای آن هستند. نشانه سوم را نیز بایستی در تمرکز نظامی دوباره آمریکا و حضور ناوهای نظامی این کشور در خلیج فارس دانست.
فرض دوم به ما می گوید که عقب نشینی آمریکا از سوریه طبق توافقی مشترک با روسیه و ترکیه حاصل شده است؛ توافقی که بدون تردید عوایدی نیز برای واشنگتن خواهد داشت. توافق با روسیه برای بیرون راندن ایران از سوریه می تواند در این فرض جای گیرد.
فرض سوم: خروج نیروهای آمریکا از سوریه خون بهای قتل خاشقجی است. در واقع، عقب نشینی آمریکا از سوریه و خالی کردن پشت کردها از سوی این کشور، امتیازی است که واشنگتن به آنکارا داده تا از ادامه فشار بر سعودی و حتی برخی نزدیکان ترامپ و از جمله کوشنر جلوگیری کند. براساس این فرض، آغاز حملات ترکیه علیه کردهای شمال سوریه قریب الوقوع است!
فرض چهارم: ممکن است آمریکایی ها طرحی برای هدف قرار دادن نیروهای ایران در سوریه و نیروهای حزب الله در لبنان(از سوی اسرائیل) داشته باشند. لذا، آمریکا با خارج کردن نیروهای خود از سوریه به دنبال آن است که ایران یا حزب الله نتوانند به این نیروها برای حمله متقابل دسترسی داشته باشند.
فرض پنجم: آمریکا قرار نیست کامل از سوریه خارج شود، بلکه صرفا با خروج برخی از نیروهایش، از یک سو، با توافق با آنکارا زمینه را برای کنشگری نظامی ترکیه در شمال سوریه علیه کردها فراهم می کند و از سوی دیگر، با این عقب نشینی، تعاملی را با بشار اسد آغاز کند!
فرض ششم: آمریکا با اعلام خروج نیروهای خود از سوریه، فضا را برای کنشگری ترکیه در شمال سوریه بیشتر می کند. افزایش اقدامات و کنش های ترکیه در شمال سوریه می تواند منجر به شکاف میان ترکیه و ایران و روسیه شود. در واقع، گسترش عملیات های میدانی ترکیه در سوریه دور از انتظار نخواهد بود که بار دیگر تنش هایی میان آنکارا و مسکو و تهران به وجود خواهد آمد. تنش هایی که می تواند منجر به شکست روند آستانه و تشکیل کمیته قانون اساسی شود.
کارشناس مسائل سوریه تابناک
