مذاکرات فشرده ای که به مدت پنج روز در وین ادامه داشت, در حقیقت پرده آخر از دور نهایی مذاکراتی بود که عمر آن حداقل به7 سال می رسد و رژیم آخوندی کلا بیش از دو دهه است که به عنوان یک رژیم یاغی که به طور مخفیانه برای دست یابی به بمب اتمی تلاش می کند شناخته شده است, این آخرین سکانس از این داستان پر طول و تفسیر بود و روز دوشنیه 8 اوت (17 مرداد) هیئت های مذاکره کننده وین را ترک کرده و به کشورهای خود بازگشتند.
یک مقام اروپایی پس از پایان مذاکرات گفت: هدف از مذاکرات رسیدن به توافقی برای نجات برحام بود, اکنون چانه زنی ها و مذاکرات به پایان رسیده و طرح نهایی تهیه شده است و دیگر مذاکراتی در کار نخواهد بود, طرح تهیه شده برای پایتخت های اروپایی و طرف های مذاکره فرستاده خواهد شد.
پیتر استانو سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل به خبرنگاران گفت: دیگر فضایی برای مذاکره وجود ندارد, ما یک توافق نهایی داریم, بنابراین در این لحظه باید طرف های ذیربط تصمیم بگیرند بله یا خیر؟ ما از طرفین انتظار داریم که این تصمیم را خیلی سریع بگیرند.
آمریکا در واکنش به اعلام موضع اتحادیه اروپا مبنی بر نهایی شدن متن و پایان مذاکرات بی درنگ اعلام کرد: این طرح «تنها اساس ممکن برای احیای برجام است و آمریکا آمادگی دارد تا بر اساس متن پیشنهادی اتحادیه اروپا به سرعت به توافق برسد».
بنابراین اکنون توپ در زمین رژیم است که اعلام موضع کند که آیا طرح نهایی را می پذیرد یا خیر؟
روزنامه هاآرتص روز سه شنبه به نقل از مقام های اسرائیلی نوشت: اعتماد اخیر اروپا به تمدید توافق با ایران «خوش بینی ساختگی» است که برای فشار بر تهران طراحی شده است, اما ایرانی ها نمی خواهند توافق را آنطور که هست بپذیرند.
دو روز پس از پایان مذاکرات وین برای احیای برجام و طرح توافق نهایی از سوی اتحادیه اروپا, حسین شریعتمداری نماینده خامنه ای در روزنامه کیهان این متن را «فاجعه بار» و «خسارت بار «خواند و گفت مذاکرات وین تاکنون به هیچ نتیجه ای که جمهوری اسلامی می خواسته, نرسیده است.
امیر عبدالهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از گفتگو با جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت:انتظار می رود همه طرف ها برای دستیابی به متن نهایی توافق از خود اراده و جدیت نشان دهند.
واقعیت این است که تاکید وزیر خارجه رزمی بر روی عبارت «دستیابی به متن نهایی» بیانگر این است که تهران معتقد است که متن فعلی نهایی نیست و همچنان نیاز به مذاکره و چانه زنی دارد.
از مجموع برخورد های تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی و موضعگیری ها این چنین استنباط می شود که استراتژی رژیم خریدن وقت و کش دادن مذاکرات است, در حقیقت استراتژی ملایان مذاکره برای مذاکره است, این مسئله و این استراتژی که جمهوری اسلامی در رابطه با مذاکرات وین در پیش گرفته است دو احتمال را به ذهن متبادر می کند:
احتمال1: رژیم خوب می دادند که در صورت به بن بست رسیدن مذاکرات همه طرف های مذاکره کننده قطعا به سمت تحریم ها و فشار های حداکثری خواهند رفت و رژیم در شرایط کنونی نه یارای مقاومت در برابر تحریم ها و فشار های بیشتر را دارد و نه توان ایستادگی در مقابل یک رویارویی نظامی را, زیرا در درون خود از حداقل انسجام و یکدستی برخوردار نیست و از همه مهمتر از سوی جامعه مدنی در داخل ایران تحت فشار روز افزون قرار دارد, قطعا در صورتی که درب دکان مماشات غرب با جمهوری اسلامی بسته شود موانع زیادی از پیش پای انقلاب و تغییر در ایران برداشته خواهد شد.
احتمال2: رژیم به وقت و زمان بیشتری برای تکمیل پروسه ساخت بمب اتمی نیاز دارد, لذا تلاش می کند به هر صورت مذاکرات را کش بدهد تا بتواند اتمی شدن خود را به عنوان یک امر واقع روی میز جهان بگذارد.
جدای از این که کدام احتمال بیشتر به واقعیت نزدیک باشد, اما در این شکی نیست که رژیم در تنگنای کشنده ای گرفتار شده است, که نه راه پیش و نه راه پس دارد.
سئوال دیگری در شرایط کنونی مطرح است اینست که اگر جمهوری اسلامی متن نهایی را نپذیرد چه عواقبی در انتظارش خواهد بود؟
واقعیت این است که در صورتی که برای کشورهای اروپایی و بخصوص کشورهای طرف مذاکره (انگلیس, آلمان,فرانسه) محرز گردد که رژیم پروتکل ها و قطعنامه های بین المللی را نقض کرده است, با توجه به گزارشات سازمان انرژی اتمی و بسیاری پرسش های بی جواب آژانس, این احتمال به طور قوی وجود دارد که هر یک از سه کشور شرکت کننده در مذاکرات اتمی بخواهد «مکانیزم ماشه «علیه رژیم را بدون نیاز به تایید شورای امنیت فعال کند.
به هر روی شرایط استثنایی برای رژیم بوجود آمده است که اگر دست به یک نرمش قهرمانانه دیگر نزند و جام زهر دیگری را سر نکشد, چه بسا برایش بسیار گران تر تمام شود, بخصوص که جامعه ایران اکنون بسیار ملتهب و آماده انفجار است.
کاوه آل حمودی
اگوستی ۲۰۲۲
