روزهای شنبه و یکشنبه در آکتائو (قزاقستان)، نشست وزیران و سران کشورهای ساحلی خزر با حضور حسن روحانی و محمدجواد ظریف برگزار می‌شود.
مدیر موسسه مطالعات بین‌المللی خزر گفت: چنین شرایطی هیچ‌گاه شرایط مطلوبی برای نشستن بر روی میز مذاکره نیست.
این نشست از انجا که قرار است در آن کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر به امضای کشورها برسد، بسیار حائز اهمیت است.
تسنیم مصاحبه‌ای با “میثم آرائی درونکلا”، استاد دانشگاه و مدیر موسسه مطالعات بین‌المللی خزر، صورت داده است که خلاصه ان به شرح زیر است:
به نظر شما چه عواملی باعث شده که کشورهای ساحلی پس از 20 سال گفت‌و‌گو بالاخره به توافقی در این زمینه رسیده‌اند؟
آرائی: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد کنوانسیون حاضر بیشتر از آنکه حقوقی باشد، یک محصول سیاسی است.
لذا علت حصول توافق را نیز باید در عوامل سیاسی جستجو کرد. به نظر می‌رسد فاکتور عامل سوم (غرب و آمریکا) تاثیر جدی بر عجله کشورها برای امضای کنوانسیون حاضر داشته است.
ما در این منطقه دو کشور ایران و روسیه را داریم که توسط ایالات متحده تحت فشار تحریم هستند و قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجانی را داریم که به آورده اقتصادی این کنوانسیون امید بسیاری داشته و از آن طرف این ترس وجود دارد که نکند پای ایالات متحده آمریکا و ناتو به این منطقه باز شود.
لذا به نظر می‌رسد قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان دارند از شرایط و بحران‌های پیش آمده برای ایران و روسیه حداکثر استفاده را می‌کنند.
علاوه بر این باید توجه داشت ظاهراً برخی از طرفین از ابعاد و آثار مواد مندرج در کنوانسیون آگاهی فنی ندارند. این اتفاق در بسیاری از معاهدات مرزی افتاده و نمونه اعلای آن را می‌توان توافق الجزایر میان ایران و عراق دانست که دیدیم چه اتفاقی در پی آن افتاد.
سوال: برخی تحلیل‌گران معتقدند بازه کنونی زمان مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران جهت مذاکره و توافق پیرامون کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر نیست. شما هم پیش‌تر گفته بودید نباید برای این توافق تعجیل کرد. علت این امر از نظر شما چیست؟ حال که چنین امری در حال وقوع است، به نظر شما چه پیامدهایی می‌تواند برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟
آرائی: مخالفت با امضای کنوانسیون دو وجه اساسی دارد. وجه اول سیاسی (بین‌المللی و داخلی) است. همگی می‌دانیم کشور ایران به سبب اقدامات خصمانه ایالات متحده آمریکا در شرایط مناسبی نیست.
از طرفی کشورهای عربی و ترکیه و نیز اسرائیل و حتی اروپایی‌ها با سمپاشی‌های مختلف ایران را یک تهدید برای کشورهای همسایه نشان داده‌اند.
این امر باعث شده نتوانیم از موضع برابر وارد بحث مذاکرات شویم. ما با این ترس بر سر میز مذاکره نشستیم که نکند قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان پای ایالات متحده و متحدانش را به این منطقه باز کنند. از دیدگاه یک حقوقدان چنین شرایطی هیچ‌گاه شرایط مطلوبی برای نشستن بر روی میز مذاکره نیست.
از طرفی دیگر شرایط ذهنی و سیاسی ایران و مردمان ایران برای پذیرش چنین تعهدی آماده نیست.
از منظر حقوقی و فنی نیز نقدهای جدی به برخی از مواد کنوانسیون و موضوعات مندرج در آن وارد است.
به اشتراک بگذارید:
