توافق هسته‌ای جامع چه تأثیری بر مناسبات قدرت در منطقه می‌گذارد؟ واکنش برخی رقیبان منطقه‌ای ایران و تأکید آمریکا بر تعهدات خود در قبال این کشورها، حاکی از وجود نگرانی از تحقق توافق است.
به گزارش رادیو دویچه وله؛ عربستان سعودی، مهمترین رقیب منطقه‌ای ایران، به پیامی کوتاه در مورد توافق هسته‌ای جامع بسنده کرد. خبرگزاری رسمی این کشور شامگاه سه‌شنبه (۱۴ ژوئیه/ ۲۳ تیر) به نقل از “منبعی رسمی” به توافق یادشده واکنش نشان داد. در این موضع‌گیری، نظارت دقیق بر روند اجرای تعهدات و قابلیت برگشت‌پذیری تحریم‌ها در صورت نقض تعهدات مهم ارزیابی شده است.
به گزارش خبرنگار شبکه یک تلویزیونی آلمان، از قرار معلوم گفت‌وگوی تلفنی باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، با سلمان بن عزیز، پادشاه عربستان، هم نتوانسته “ناامیدی عمیق حکومت سعودی از سیاست‌های آمریکا” را جبران کند.
بنا بر اعلام کاخ سفید، دو طرف در مورد توافق هسته‌ای با ایران با هم گفت‌وگو کرده‌اند. اوباما بر تعهد ایالات متحده بر همکاری با هم‌پیمانان خود در حاشیه خلیج فارس برای پیشگیری از فعالیت‌های ایران در جهت بی‌ثباتی منطقه تأکید کرده است. همچنین بر لزوم ترویج ثبات و حمایت از “گسترش ظرفیت‌های شرکای منطقه‌ای” آمریکا تأکید شده است.
“ضرورت پایان جنگ در یمن” و لزوم دسترسی نهادهای امدادرسانی بین‌المللی به همه نقاط این کشور، موضوع دیگر گفت‌وگو بوده است.
بنا بر اعلام کاخ سفید، باراک اوباما روز سه‌شنبه با شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی هم در مورد توافق هسته‌ای جامع با ایران تلفنی گفت‌وگو کرده است. در این مکالمه هم بر تعهد آمریکا به همکاری با کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات عربی متحده تأکید شده است؛ همکاری‌ای که “مقابله با نقش ایران در بی‌ثباتی منطقه” هدف آن اعلام شده است.
هشدار عربستان به ایران
با توجه به پیام کوتاه عربستان در مورد توافق هسته‌ای تفسیرهای متفاوتی از بازخورد این توافق در ریاض ارائه می‌شود. مروان بشارة، شبکه خبری “الجزیره” مدعی است که همسایگان عربی ایران، ایرانی قدرتمند را تهدیدی برای استقلال ملی خود ارزیابی می‌کنند: «ایران [پس از توافق جامع] بیشتر می‌تواند در امور دیگر کشورها دخالت کند و نفوذ خود در کشورهایی چون عراق، سوریه، لبنان یا حوزه خلیج فارس را تعمیق ببخشد».
پایگاه اینترنتی شبکه یک تلویزیون آلمان همچنین به نقل از مجری خبری تلویزیون عربستان “از آشوبی که ایران در جهان عرب بر پا کرده” نوشته است. بر پایه این مدعا، دست ایران پس از توافق برای ادامه این “آشوب” بازتر می‌شود. به گفته‌ی این مجری خبری، با امضای توافقنامه وین اعتماد کشورهای حوزه خلیج فارس به آمریکا خدشه‌دار شده و این کشورها بیشتر به سمت چین و روسیه متمایل خواهند شد.
از سوی دیگر، خبرگزاری آلمان نوشت که عربستان سعودی پس از توافق هسته‌ای وین به ایران هشدار داده است که منطقه را بی‌ثبات نکند. بر این اساس، خبرگزاری دولتی عربستان شامگاه سه‌شنبه از ایران خواسته ظرفیت‌های خود را برای “توسعه داخلی” به کار گیرد.
مقامی که تلویزیون عربستان از او نقل کرده، گفته است که “تحریم‌ها علیه ایران باید پابرجا بمانند زیرا جمهوری اسلامی حامی تروریسم است”. در این موضع‌گیری در عین حال تصریح شده که عربستان سعودی به بهبود روابط با ایران به عنوان یک همسایه علاقه‌مند است.
